Portal Wordwall umożliwia szybkie i łatwe tworzenie wspaniałych materiałów dydaktycznych. Wybierz szablon. Wprowadź elementy. Pobierz zestaw ćwiczeń interaktywnych i do wydruku. Dowiedz się więcej. Zanajomość scen Dziady cz. III b - "Dziady" cz. III - Dziady cz.
-------------------- Biografia Adama Mickiewicza -------------------- ******************** 1. Dzieciństwo, nauka, debiut 1798-1822 ******************** - Urodzony 24 grudnia w Zaosiu koło Nowogródka - Jego ojciec był urzędnikiem - Mama miała korzenie żydowskie - Pochodził z ubogiej, dawnej szlachty - Adam miał 2 braci (starszych) - 1812, śmierć ojca i przemarsz wojsk Napoleona przez Nowogródek - 1817, Rozpoczęcie studiów w Wilnie. Adam pracuje dodatkowo jako nauczyciel (marzył o studiach przyrodniczych ale nie było go na to stać) - Założenie towarzystwa Filomatów, przewodniczący Tomasz Zan - Nieszczęśliwa miłość do Maryli Wereszczakównej, chęć popełnienia samobójstwa ze względu na jej wesele z innym mężczyzną, hrabią - Debiut: tom "Poezyje", a w nim "Ballady i romanse" ******************* 2. Młodość, więzienie, zsyłka, podróże, 1823-1831 ******************* - 1823: drugi tom wierszy i II i IV część Dziadów, "Grażyna" i wiersze miłosne - listopad: aresztowanie i 4 miesiące więzienia w dawnym klasztorze Bazylianów za towarzystwo Filomatów - 1824-1825: pobyt na Krymie: powstanie Sonetów Krymskich i Sonetów Odeskich - 1826-1829: pobyt w Moskwie: działalność wśród dekabrystów (chcieli zabić cara) - Powstanie utworu "Konrad Wallenrod" - Ucieczka z Rosji z fałszywymi dokumentami i podróż do Włoch ******************** 3. Emigracja - Drezno, Paryż, Stambuł, 1832-1855 ******************* - Nieudana próba przedostania się do powstania listopadowego (przyczyną był romans z kobietą, której mąż walczył w owym powstaniu) - Ucieczka z terenu Polski na zachód do Drezna i Paryża - Powstanie "Reduty Ordona", "Ksiąg narodu i pielgrzymstwa Polskiego", III część "Dziadów" - Uczestnictwo w życiu kulturowym emigracji polskiej w Paryżu - 1834: wydanie "Pana Tadeusza" - Ślub z pianistką Celiną Szymanowską: 6 dzieci - Praca wykładowcy w College de France - Ostatnie utwory Mickiewicza to Liryki Lozańskie powstałe podczas gościnnych wykładów poety na uniwersytecie w Lozannie - Wyjazd do Stambułu i śmierć w polskim obozie w Stambule, gdzie Adam próbował stworzyć Polskie legiony do walki wspólnie z Turcją przeciwko Rosji - 26 listopada 1855: śmierć Adama Mickiewicza - 3 pogrzeby poety: Stambule, Paryż, w 1890r. w Krakowie na Wawelu Pogrzeb w krypcie na Wawelu stał się okazją do wielkiej manifestacji narodowej i przyniósł nawrót mody na dzieła romantyków i był jednym z wydarzeń rozpoczynających epokę Młodej Polski. ------------------ Dziady ------------------ ****************** Dziady - obrzęd ****************** Jest to wywodzący się z czasów pogańskich obrzęd wywoływania duchów cierpiących w czyśćcu, aby pomóc im trafić do raju lub piekła. Dziady - inaczej nasi przodkowie. Według wierzeń ludu błąkali się po ziemi, często zaklęci w różne przedmioty, zwierzęta, owady. Aby im pomóc, w okolicach cmentarza w nocy z 31 października za 1 listopada, urządzano ucztę na którą zapraszano duchy. Obrzęd dziadów został zakazany przez kościół katolicki i prawosławny w połowie XIII wielu, jednak ludzie nie przestali go odprawiać w tajemnicy. Podobno również młody Mickiewicz uczestniczył w obrzędzie dziadów. ******************* Części Dziadów ******************* 1. pt. "Widowisko" powstała w 1820r., zachowała się jedynie we fragmentach 2. Wydana w 2 tomie wierszy Adama Mickiewicza w 1823r. 3. Pierwsza wersja została zniszczona, druga wersja, któą znamy, powstała w 1832r. w Dreźnie i została wydana w Paryżu. 4. Wydana w drugim tomie wierszy (1823r.) -------------------- IV część Dziadów -------------------- Akcja dramatu rozgrywa się w mieszkaniu ksiądza prawosławnego i trwa przez 3 godziny, od 21 do północy. Każdą godzinę kończy bicie zegara i gaśnięcie kolejnej świecy. ******************* Godzina miłości (21-22) ******************* 1. Modlitwa za zmarłych księdza i dzieci, przybycie pustelnika 2. Porównywanie się przybysza do bohaterów literatury romatycznej, głównie Wertera. Narzekanie na zły wpływ zbójeckich ksiąg 3. Wniesienie przez gościa gałęzi Jedliny i opowieść o liściu cyprysowym podarowanym przy rozstaniu z ukochaną. 4. Analiza ostatniego spotkania zakochanych 5. Opowieść o 3 rodzajach śmierci: cielesna, emocjonalna, wieczna (potępienie duszy) 6. Wyśmianie racjonalistycznego myślenia księdza 7. Opowieść o duszy lichwiarza zaklętej w kantorku 8. Obmycie twarzy: ksiądz rozpoznaje w pustelniku swojego byłego ucznia ****************** Godzina rozpaczy (22-23) ****************** 1. Opowieść Gustawa o jego młodośi, zarzuty wobec ksiądza, że ucząc go czytać uczynił mu ziemię piekłem i rajem jednocześnie 2. Opowieść o powrocie w rodzinne strony: wizyta w swoim opuszczonym domu 3. Nieoczekiwana wizyta na weselu swojej ukochanej, złość na kobietę, ostatecznie zakończona samobójstwem Gustawa w ogrodzie. 4. Powtórzenie próby samobójczej: przebicie się sztyletem na oczach księdza i dzieci ******************* Godzina przestrogi (23-24) ******************* 1. Ksiądz przekonuje się, że odwiedził go upiór 2. Upiór Gustawa zdradza cel swojej wizyty. W imieniu dusz cierpiących w czyśćcu prosi księdza o przywrócenie obrzędu dziadów, który został zakazany przez kościół. Gdy ksiądz tłumaczy, że jest to obrzęd pogański, Gustaw wyjaśnia, że to nie ma znaczenia, jeżeli może pomóc cierpiącym duszom. 3. Z kantorka rozlega się głos uwięzionego ducha, a ksiądz zmienia poglądy z oświeceniowego racjonalisty w człowieka wierzącego w życie pozagrobowe. Gustaw kończy opowiadać swoją historię - musi błąkać się po czyśćcu tak długo, jak będzie żyła jego ukochana. Gdy ona umrze, ich dusze połączą się ze sobą. ******************* Nauka Gustawa ******************* "Kto za życia choć raz był w niebie, ten po śmierci nie trafi od razu" Gustaw doświadczył za życia wielkiej, prawdziwej miłości. Stracił wszystko, ale po odcierpieniu kary ma nadzieję na ponowne połączenie się z ukochaną. ------------------- III część Dziadów ------------------- 1. Powstanie Trzecia część Dziadów powstała w Dreźnie jesienią 1831r. i została opublikowana w Paryżu kilka miesięcy później. Mickiewicz trafił do Drezna i Paryża wraz z falą emigracji po upadku powstania listopadowego w którym z przyczyn osobistych nie wziął udziału. 2. Przyczyny powstania utworu - Próba zrehabilitowania się przed środowiskiem Polskiej emogracji i przed inteligencją Polską za brak udziału w powstaniu. - Chęć opowiedzenia własnej historii męczeństwa i pobytu w więzieniu w 1823r. - Potrzeba utrwalenia cierpienia młodych Polaków pod zaborem rosyjskim. - Ambicja poety, chęć zostania duchowym przywódcą narodu polskiego na emigracji. 3. Budowa utworu i miejsca akcji Utwór składa sie z 9 luźno połączonych ze sobą scen, poprzedzonych prologiem i zakończonych wstępem (poetyckimi wspomnieniami Mickiewicza z pobytu w Rosji). Akcja zamyka się w ciągu jednego roku, najprawdopodobniej od 1 listopada 1823r. do 1 listopada 1824r. ******************* Budowa 3 cz dziadow ******************* 0. Prolog: noc z 31 października na 1 listopada 1823r. Sceny: 1. więzienna, noc bożego narodzenia w 1823r. 2. Wielka improwizacja, noc bożego narodzenia 3. Egzorcyzmy, okolice 2 dnia świąt 4. widzenie Ewy, okolice bożego narodzenia (wiejski dom pod Lwowem) 5. Widzenie księdza Piotra, okolice bożego narodzenia (klasztor bernardynów) 6. Sen senatora, po świętach (komnata senatora) 7. Salon Warszawski, po świętach (zamek w Warszawie 8. Pan Senator, bal - sylwester 1823/1824r. (pałac Senatora) 9. Dziady, noc 31 października na 1 listopada 1824r. (cmentarz) ****************** Wymowa prologu ****************** W celi więziennej bedzie rozgrywać się walka o duszę więźnia między siłami dobra i zła. Więzień pisze na ścianie celi umarł Gustaw 1 listopada 1923 oraz narodził się Konrad 1 listopada 1923. Przemienienie się Gustawa w Konrada było ważną deklaracją samego Mickiewicza: z romantycznego kochanka, cierpiącego przez niespełnioną miłość zmienia się w walecznego Konrada, który poświęcił życie dla ojczyzny. ------------------- Męczeństwo młodych Polaków 3 cz. Dziadów ------------------- W więzieniu w Wilnie spotykają się przyjaciele zrzeszeni w towarzystwie Filomatów. Mickiewicz przestawił prawdziwych ludzi zachowując ich nazwiska, imiona lub pseudonimy. Więźniowie rozmawiają o przyczynach uwięzienia, opowiadają swoje historie i śpiewają piosenki. Między nimi jest Konrad, który nie bierze udziału w dyskusji. Inni więźniowie szanują go za jego dokonania, ale też trochę boją się o jego stan umysłu. ******************** Metody śledztwa i traktowania więźniów przez Rosjan: ******************** - Nie wiedza o co są oskarżeni i jaką zbrodnię popełnili - Nie mają żadnych kontaktów ze światem zewnętrznym - Niektórzy nie wiedzą nawet jak długo są w więzieniu - Więźniowie zostają zepsute, śmierdzące, zatrute jedzenie - Są pozbawieni opieki lekarskiej - Golono im głowy na łyso - Do więzienia trafiają nawet mali, 12-letni chłopcy - Podczas przesłuchań są bici, torturowanie, pozbawiani snu - Zakładane są im ciężkie, stalowe kajdany - Wywożeni na Syberię w Kibitkach - drewnianych wozach, skrzyniach do przewozu bydła. ------------------- Osoby ktore sie meczyly ------------------- 1. Wasilewski Więzień tak bardzo skatowany na śledztwie, że nie miał siły zamodzielnie wejść do kibitki. Niesie go żołnierz rosyjski, który sam współczuje więźniowi. Wrzucony do kibitki prawdopodobnie zmarł niedoczekając trasy na zesłanie Syberyjskie. 2. Janczewski Chłopiec prowadzony do kibitki po roku pobytu w więzieniu pociesza innych więźniów pokazując, że nie ciąży mu łancuch. Odjeżdżając na katorgę, zdejmuje kapelusz i krzyczy trzykrotnie "jeszcze Polska nie zginęła!" 3. Scena VII, Salon Warszawski, o Cichowskim: - Porwano go z dnia na dzień i upozorowano jego samobójstwo porzucając ubrania nad Wisłą. - Miał 21 lata, był wesoły, lubił zabawę, dzieci - Przebywał 7 lat w więzieniu - Odmawiano mu snu - Karmiono śledziami i nie dawano pić - Torturowano łaskotkami - podawano opium i straszono - po wypuszczeniu z więzienia był wrakiem człowieka, spuchniety z głodu, stracił włosu, powtarzał tylko "nie wiem, nie powiem". 4. Scena VIII, Bal u Senatora, historia Janka Rollinsona - miał ok. 18 lat - udzielał korepetycji, utrzymywał skromnie swoją mamę - aresztowany i skatowany (300 kijków) - po przesłuchaniach miał myśli samobójcze - otwarto mu okno w celi na 3 piętrze i prawdopodobnie wypchnięto go z okna - również jego niewidomą matkę wtrącono do więzienia 5. Karol Levittoux - skazany za prowadzenie koła samokształceniowego w swoim gimnazjum - był trzykrotnie przesłuchiwany, a na każdym przesłuchaniu dostawał 400 pałek - podpalił się w swojej celi w cytadeli warszawskiej - piosenka Przemysława Gintrowskiego ------------------- Improwizacja ------------------- ******************* Mała improwizacja ******************* W małej improwizacji pod koniec sceny 1 pojawia się motyw lotu. Konrad przemienia się w orła, który będzie chciał wzbić się ponad świat i przeniknąć jego losy. Przeszkodzi mu w tym kruk, który plącze jego myśli i zasłania widok. - Orzeł (Konrad): symbol honory, męstwa, odwagi, czystości i walki - Kruk (zło, szatan): symbol złych mocy, podstępów, ciemności (ROSJA) ******************* Wielka improwizacja ******************* Plan wydarzeń: 1. Opowiadanie Konrada o jego samotności i niezrozumieniu ze strony innych ludzi 2. Porównanie pieśni do gwiazdy, której nie może dosięgnąć ludzki wzrok 3. Określenie, że jedynym godnym odbiorcą pieśni jest Bóg i natura, a siebie zanego mianem mistrza 4. Nazwanie pieśni nieśmiertelną siłą 5. Porównanie siebie do Boga i wyrażenie wyższości nad pozostałymi poetami 6. Zarządzanie władzy nad duszami i wyrażenie pogardy do świata 7. Nazwanie kłamcami ludzi, którzy uważają Boga za miłość i zadanie szeregu pytań retorycznych 8. Rozdzielenie ciała i duszy Konrada i walka złych i dobrych duchów 9. Wyzwanie Boga na pojedynek i chęć powiedzenia, że Bóg nie jest ojcem świata ale carem 10. Zakończenie zdania przez diabła, upadek młodzieńca i modlitwa dobrych duchów za jego duszę. *-* Dlaczego Konrad nie został wiecznie potępiony? *-* - Ostatnie słowo bluźnierstwa (nazwanie Boga carem) wypowiada za niego niecierpliwy diabeł - Modliła się za nim niewinna dziewczyna Ewa w domku pod Lwowem - Konrad miał dobre intencje, chciał włądzy nad duszami ludzi żeby pomóc swojemu narodowi w cierpieniu - Konrad szanował imię Maryi i nie pozwalał go na daremno nadużywać - Konrad nigdy nie zaznał Boskiej miłości, spotykały go same nieszczęścia, więc nie umiał docenić Boga ani przewidzieć sensu tego co go spotkało. Ostatecznie Konrad został uwolniony z mocy złego ducha, jednak będzie naznaczony krwawym znamieniem na czole; jest to ślad, który dostajemy po zderzeniu się z siłami zła ------------------- Trzy widzenia w 3 cz Dziadów ------------------- ******************* Widzenie Ewy ******************* Ewa jest młodą dziewczyną mieszkającą na wsi pod Lwowem. Modli się w intencji Konrada, którego wiersze czytała. W swoim widzeniu znajduje się na łące, gdzie widzi Maryję z dzieciątkiem Jezus, które obsypuje ją kwiatami. Wśród kwiatów jest róża, którą prosi Ewę, aby wzięła ją "na serce" Róża to symbol miłości, ale też cierpienia. Różą prawdopodobnie jest Konrad, którego Ewa sw modlitwą uratowała od potępienia. ******************** Widzenie księdza Piotra ******************** Ksiądz Piotr jest człowiekiem głęboko wierzącym i pokornym, dlatego Bóg obdarzył go darem widzenia przyszłych losów świata 1. Rzeź niewiniątek za czasów Heroda - porównanie cierpienia młodych Polaków do rzezi niewiniątek - jedno dziecię uszło z życiem z rzezi Heroda: Jezus - jeden więzień przetrwa, dorośnie i stanie się zbawicielem narodu polskiego - tajemniczy mąż "z obcej matki, krew jego dawne bohatery" imie jego: 40 i 4. Prawdopodobnym imieniem zbawcy narodu polskiego jest Adam. Jego matka była żydówką a przodkowie ojca walczyli po stronie Rzeczypospolitej w wojnach z Turcją i Szwecją. 2. Ukrzyżowanie: - Francja jako Piłat (umywa ręce) - Matka wolność jako Maryja - Naród Polski jako Jezus Chrystus w koronie cierniowej - Moskal (Rosja) przecina bok Jezusowi - Rallus (Austria) Poi jezusa octem - Borus (Prusy) poi Jezusa żółcią 3. Zmartwychwstanie Tak samo, jak Chrystus po śmierci i trzydniowym pobycie w grobie zmartwychwstał, Polska również odrodzi się, będzie potężniejsza niż do tej pory, zdepcze trzy wrogie stolice: Moskwę, Berlin i Wiedeń. Przyczyni się do tego przywódca narodu, tajemniczy człowiek o imieniu 40 i 4. Mesjanizm - ukazanie Polski jako Chrystusa narodów, który wiele wycierpiał, umarł i zmartwychwstanie. Idea ta miała podnieść na duchu Polaków na emigracji podczas zaborów. ******************* Widzenie Senatora ******************* 1. W 1 części snu - widzi: dostaje od cara 100 tys. rubli, order, tytuł marszałka, wszyscy mu zazdroszczą, wśród ldzi jest najważniejszą osobą, zadziera nosa - co to o nim mówi: jest pyszny, chciwy, atencyjny, materialistą, chce aby mu zazdroszczono, egoistą, wygodny 2. W 2 części snu: - widzi: car patrzy na niego groźnie, traci wszystkie zaszczyty, wszyscy odwracają się od niego, umiera w pogardzie i zapomnieniu - co to o nim mówi: wykorzystuje innych -------------------- Salon Warszawski -------------------- W Salonie Warszawskim podczas Rautu (impreza towarzyska dla elity) spotykają się przedstawiciele polskiego społeczeństwa. Jest wśród nich ruch kilku generałów, ważni literaci, damy wielkiego tronu (arystokratki, księżne, hrabiny), ważni urzędnicy oraz kilku studentow i dwóch starszych kompatantów. ****************** Towarzystwo przy stoliku: ******************** - mówią po francusku - rozmawiają o balach, zabawach, tęsknią za senatorem, który był świetnym organizatorem - piszą nudne wiersze "o sadzeniu grochu" - napraszają się celebrytom - uważają, że dobry temat na wiersz musi się ułożyć i czekać kilka lat (jak w antyku) - załatwiają swoim bliskim dobre posady - rozmawiają o odległej polityce - rządzą i mają władzę nad narodem - "zimna i plugawa skorupa" ******************* Towarzystwo przy drzwiach ******************* - mówią po polsku - rozmawiają o sytuacji w kraju, o aresztowaniach wśród młodych Polaków, wspominają historię Cichowskiego - rozmawiają o cichowskim i jego męce - mówią, że trzeba pisać i mówić o tym, co jest teraz a nie unikać tematów trudnych - nie mają nic do powiedzenia (inteligencja, młodzież, kompatanci, ludzie z niższych sfer) - "gorąca lawa, wewnętrzny ogień" ******************* Słowa Wysockiego ******************* "Nasz narów jak lawa, z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, lecz wewnętrznego ognia 100 lat nie wyziębi, plfajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi" - słowa te wypowiedział Piotr Wysocki, przyszły dowódca powstania listopadowego. -------------------- Zakończenie 3 cz dziadów, scena 8 i 9 -------------------- ****************** Plan sceny VIII ****************** 1. Senator wraz ze zdrajcami: Pelikanem (miejski urzędnik), Doktorem (August Becu) - pracownik uniwersytetu Wileńskiego, który doniósł na Towazrystwo Filomatów, oraz Bajkowem (szambelan Senatora, organizator imprez). Rozmawiają o przesłuchaniach i naśmiewają się z młodych Polaków. 2. Przybycie pani Rollinson wraz z Kmitową (jej przyjaciółką) i ks. Piotrem 3. Senator udaje, że nie wie nic o sprawie Janka Rollinsona, ironicznie obiecuje zająć się sprawą 4. Senator przesłuchuje księdza Piotra, Pelikan podczas przesłuchania policzkuje księdza na polecenie Doktora, a Bajkow uderza księdza w brzuch 5. Ksiądz Piotr przepowiada szybką śmierć Doktora i Bajkowa - obaj umrą jeszcze tej nocy 6. Bal u Senatora - społeczeństwo na balu również podzielone jak w scenie VII 7. Ponowne wtargnięcie Pani Rollinson z pretensjami, że jej syna wypchnięto z okna 8. Uderzenie pioruna zabija doktora podczas liczenia pieniędzy, szambelon Bajkow w dziwny sposób znika z balu 9. Ostatnie spotkanie księdza Piotra z Konradem. Ksiądz Piotr przepowiada Konradowi zesłanie i spotkanie z kimś ważnym. Tą ważną osobą ma być Andrzej Towiański - Polak, którego Mickiewicz poznał w Dreźnie, twórca Mesjanizmu ukazanego w Dziadach, założyciel koła sprawy Bożej - grupy religijnej do której w Paryżu będzie należał Mickiewicz. ****************** Plan sceny IX ****************** Scena 9 przedstawia obrzęd dziadów w następnym roku od opisywanych wcześniej wydarzeń. Na cmentarz przychodzi młoda kobieta, która chce ujrzeć widmo swego dawnego kochanka Gustawa z którym kiedyś się rozstała i który popełnił samobójstwo. Gustaw nie przchodzi jednak na dziady, zamiast niego zjawiają się 2 straszne duchy, jeszcze świeże, gnijące trupy Doktora i Bajkowa. Gustaw nie przychodzi, ponieważ rok wcześniej zmienił imię na Konrad. Kobieta rozpoznaje go jednak w pierwszej z kibitek, które przejeżdżają obok cmentarza jadąc na zesłanie. Konrad ma na czole ranę - znak zderzenia się z siłą szatana. -------------------- Cechy dramatu romantycznego -------------------- 1. Jest utworem synkretycznym. Zawiera cechy trzech rodzajów literackich - epika: dłuższe historie z fabułą, np. opowiadanie o Cichowskim, bajka Góreckiego - liryka: zawiera wiersze i pieśni, np. zemsta na wroga, piosenki Filomatów. - dramat: dialogi i monologi postaci, w tym Wielka Improwizacja 2. Zakończenie dramatu jest otwarte, nie wiadomo jakie będą dalsze losy głównego bohatera. 3. Obecność świata nadprzyrodzonego: duchy, anioły, upiory, które mają bardzo duży wpływ na akcję dramatu. 4. Brak zasady 3 jedności, akcja toczy się w wielu miejscach, jest wiele wątków, czas akcji trwa długo. 5. Dramat zawiera ważną ideę, przesłanie w Dziadach jest to Mesjanizm, czyli ukazanie Polski jako Chrystusa wszystkich narodów 6. Bohater dramatu przechodzi przemianę wewnętrzną (bohater dynamiczny). Gustaw zmienia się w Konrada. 7. Utwór niesceniczny, nieprzeznaczony do wystawiania na scenie, a do czytania. 8. Konstrukcja: kompozycja jest podporządkowana temu, co poeta chciał przekazać. Brak regularnego podziału na akty i sceny np. cz. II - 1 akt, 9 scen III – streszczenie, plan wydarzeń, opis bohaterów. Wielu badaczy literatury uważa, że III część „Dziadów” Adama Mickiewicza to najważniejsze dzieło narodowego wieszcza. Właśnie w tym utworze poeta miał zawrzeć ducha poetyckiego całej swej twórczości. Jednocześnie chyba nikt nie odważył się określić III cz W tej części „Dziadów” czytelnik jest ponownie świadkiem przenikania dwóch światów — realistycznego i fantastycznego. Akcja utworu rozgrywa się w noc zaduszną między godziną dziewiątą a północą w niewielkiej chatce grekokatolickiego księdza. O czym opowiadają „Dziady” cz. IV? Streszczenie najważniejszych wydarzeń i przedstawienie bohaterów pozwoli lepiej zrozumieć treść utworu. „Dziady” — gatunek literacki dzieła Część IV „Dziadów” jest dramatem romantycznym. Wyróżnikami tego gatunku literackiego są wprowadzenie do utworu aury grozy i tajemniczości, poruszenie tematu nieszczęśliwej miłości, zerwanie łańcucha przyczynowo-skutkowego, zastosowanie motywu ludowych wierzeń, podań i baśni. W przeciwieństwie do części III „Dziadów”, w tym utworze zachowana zostaje klasycystyczna zasada trzech jedności — miejsca, czasu i akcji. Głównym bohaterem utworu jest tajemniczy Pustelnik, który okazuje się dawnym uczniem księdza — Gustawem. Mężczyzna, wyraźnie rozemocjonowany i niespokojny, ma pretensje do swego nauczyciela za to, że nauczył go czytać. Twierdzi, że dzieła Goethego i Schillera wpłynęły na idealizowanie przez niego miłości, co pogłębia jego obecne cierpienie. Rozmówca Gustawa, grekokatolicki ksiądz, również został dotknięty osobistą tragedią. Stracił on ukochaną żonę i dzieci, ale powierzył swój los Bogu i dzięki temu znalazł ukojenie. Namawia Pustelnika, by i on zaufał życzeniu Stwórcy. „Dziady” cz. IV — streszczenie dramatu Wieczorem, w noc poprzedzającą Zaduszki, w mieszkaniu księdza zjawia się tajemnicza postać, początkowo budząc jego niepokój. Gospodarz zachęca przybysza do ogrzania się przy kominku, ale ten twierdzi, że palący go w piersiach ogień jest w stanie roztopić nawet lód. Gość zaczyna przeglądać książki, mówiąc, że zmieniły one jego życie. Nuci smutną pieśń i sięga po sztylet, lecz zostaje powstrzymany przez księdza. Prosi o zaproszenie do chatki swojego przyjaciela — gałązki jedliny. Przybysz zaczyna opowiadać o swojej nieszczęśliwej miłości. Mówi, że ukochana porzuciła go i poślubiła innego, bogatszego mężczyznę. Ksiądz rozpoznaje w tajemniczym gościu swojego dawnego ucznia. Gustaw zatapia sztylet w piersi aż po rękojeść, lecz nie umiera, co przeraża księdza, który orientuje się, że stoi przed nim upiór. Ten prosi go w imieniu dusz czyśćcowych, by przywrócił obchody święta, jakim są Dziady. Bohaterowie nie dochodzą do porozumienia. Ksiądz uważa, że pogańskie święto obraża Boga, przez co nie może spełnić tej prośby. Gustaw zdaje sobie sprawę, że będzie teraz błąkać się po świecie, czekając, aż jego ukochana również umrze. „Dziady” cz. IV — opracowanie w formie planu wydarzeń Modlitwa księdza i dzieci oraz pojawienie się Pustelnika. Wybicie godziny miłości i rozpoczęcie opowieści gościa. Wprowadzenie do chaty przyjaciela i najważniejszej pamiątki. Wspomnienie utraconej miłości i wybicie godziny rozpaczy. Rozpoznanie dawnego ucznia — Gustawa. Wbicie sztyletu w pierś i wybicie godziny przestrogi. Gustaw jako zjawa. Prośba o obchody Dziadów i odmowa księdza. Nieszczęśliwy, pośmiertny los Gustawa, jego pieśń i zniknięcie. Dramat Adama Mickiewicza opowiada historię nieszczęśliwej miłości i niemożności znalezienia ukojenia nawet po śmierci. Ulgę w cierpieniu i pomoc w opuszczeniu Ziemi mogłyby przynieść bohaterowi jedynie tytułowe Dziady. Opracowanie lektury przyda się maturzystom, którzy przed egzaminem będą mogli przypomnieć sobie najważniejsze wydarzenia i motywy zawarte w utworze.Save Save dziady cz iv wersja b 2 For Later. 0 ratings 0% found this document useful (0 votes) 17 views 3 pages. Dziady CZ IV Wersja B 2. Uploaded by Natalia Krupa
Gustaw, nie mogąc pogodzić się z utratą ukochanej kobiety, popełnia samobójstwo. Śmierć nie przynosi jednak kresu jego mękom – co roku powraca na ziemię, aby przeżyć swoje życie na nowo. Cierpi i ponowienie popełnia symboliczne samobójstwo. To kara za grzech śmiertelny, jakiego się dopuścił, targając się na własne życie. IV część Dziadów obejmuje trzy godziny, które Gustaw spędza w domu Księdza, swego dawnego nauczyciela. W tym przedziale czasowym zamyka się również całe życie bohatera. Poznajemy je w formie zbliżonej do chrześcijańskiej spowiedzi, niezwykle emocjonalnej, uczuciowej, w trakcie której bohater żali się i wyznaje tragiczną historię niespełnionej miłości. Kolejno następują po sobie: godzina miłości, godzina rozpaczy i godzina przestrogi. Oddziela je od siebie bicie zegara, pianie koguta i zgaśnięcie w sposób nadprzyrodzony kolejnej świecy. Godzina miłości Rozpoczyna się o godzinie dziewiątej. Gustaw przeżywa szczęśliwe chwile, kiedy rodziło się jego uczucie. Mówi o miłości idealnej i wiecznej, której nie może zniszczyć nawet rozstanie. Wygłasza teorię „bliźniaczych dusz”, zgodnie z którą istnieją na świecie ludzie będący dwiema cząstkami jednaj duszy i to oni właśnie są sobie przeznaczeni. Bóg związał ich na wieki i jeśli niemożliwe dla tych dwojga ludzi jest szczęście na ziemi, dusze ich „złączą się w jedność” po śmierci, wtedy znów się „dusza z duszą zleje”. Wiemy jednak, że miłość Gustawa przyniosła mu, po początkowej euforii, tylko cierpienie. Zrozpaczony pyta:Za coś dla mnie tyle ulubiona? Za com z twoim spotkał się wejrzeniem? Jednąm wybrał z tylu dziewcząt grona, I ta cudzym przykuta pierścieniem!Miłosny zawód, który przeżył Gustaw, był w dużej mierze spowodowany jego idealistycznym sposobem traktowania tego uczucia. Wspomina książki, które ukształtowały jego wyobrażenia o miłości – Nową Heloizę Rousseau i Cierpienia młodego Wertera Goethego i w perspektywie tego, co się stało, nazywa je teraz „książkami zbójeckimi. Lektura ta sprawiła, że zaczął szukać „boskiej kochanki”, idealnej miłości:Szukałem, ach! szukałem tej boskiej kochanki, / Której na podsłonecznym nie bywało świecie, / Którą tylko na falach wyobraźnej pianki / Wydęło tchnienie zapału, / A żądza w swoje własne przystroiła kwiecie. strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnijZobacz inne opracowania utworów Adama Mickiewicza:Konrad Wallenrod - Pan Tadeusz - Ballady i romanse - Sonety krymskie
Dziady cz. II – plan ramowy. 1.Spotkanie wiejskiej gromady w kaplicy pod przewodnictwem Guślarza. 2.Rozpoczęcie obrzędu Dziadów. 3.Wezwanie pokutujących duchów na Dziady. 4.Przywołanie duchów lekkich – Józio i Rózia. 5.Cierpienie wzbogaca człowieka – dwa ziarnka gorczycy.
Geneza Czwarta część „Dziadów” powstała w latach 1820 – 1821, w czasie pobytu Mickiewicza w Kownie (stąd „Dziady” kowieńsko – wileńskie). Treść dzieła wyraźnie nawiązuje do wątku z życia autora, który znalazł w niej odzwierciedlenie. Wybitny poeta, za pośrednictwem swego przyjaciela – Michała Wereszczaki – poznał Marylę Wereszczakówną. Szybko zapałał do niej miłością, lecz uczucie to nigdy nie znalazło spełnienia, gdyż kobieta poślubiła znacznie bogatszego i cieszącego się wsparciem jej rodziców hrabiego Puttkamera. Ponadto w czwartej części „Dziadów” można znaleźć liczne nawiązania do utworów i artystów, jakimi dramat był inspirowany (Goethe, Schiller, Rousseau). Czas i miejsce akcji Akcja dzieła rozgrywa się w noc zaduszną i obejmuje 3 godziny (od 21 do 24, kolejno godzinę miłości, godzinę rozpaczy i godzinę przestrogi). Ich upływ zostaje bardzo wyraźnie zaznaczony – odmierzany jest pianiem koguta, dzwonieniem zegara i gaśnięciem świec. Miejscem akcji jest niewielka chatka księdza. Opowieść Gustawa przenosi ją w przestrzeń ówczesnej Litwy – do jego rodzinnej miejscowości, pobliskiego lasu itp. Bohaterowie Gustaw Przybycie Gustawa do domu księdza przerywa spokojny wieczór gospodarza i jego dzieci. Tajemniczy Pustelnik, przyodziany w dziwny, budzący uśmiech na twarzach pociech strój i „przyozdobiony” liśćmi, początkowo napełnia serca zgromadzonych niepokojem. Jednak postanawiają oni ugościć mężczyznę, gdyż ten wygląda na głodnego i potrzebującego odpoczynku. Pustelnik jest wyraźnie rozemocjonowany, jego słowa zdają się nie tworzyć spójnej całości, brzmiąc niczym chaotyczny i nieuporządkowany bełkot. Szybko okazuje się, iż jest to osoba wykształcona, doskonale znająca współczesną literaturę, którą, co ciekawe, obwinia za swoje życiowe niepowodzenie. Gustaw przywołuje twórczość Goethego i Schillera, mówiąc, że to ona nauczyła go kochać idealnie. To właśnie wyidealizowana miłość stała się źródłem cierpienia, jakie znajduje ujście w słowach bohatera. Związek z Marylą postrzegał on jako uczucie szczególne, będące niezwykle silnym połączeniem ich dusz. Sam mówi, że byli oni dla siebie stworzeni. Niestety, życie napisało inny scenariusz, łącząc wymarzoną kobietę bohatera z innym mężczyzną – zamożniejszym, wywodzącym się z lepszego rodu. Utrata płomiennego uczucia stała się przyczyną wielkiego bólu bohatera, który coraz więcej czasu spędzał, rozpamiętując dawne szczęście. Chociaż czas upływał, cierpienie stawało się coraz silniejsze, co ostatecznie doprowadziło do samobójczej śmierci bohatera. Niespełniona miłość stała się głównym wyznacznikiem losu bohatera. Buntuje się on przeciwko obrazowi świata, który jest sprzeczny z wzorcami, jakie czerpał z lektur. Czując nienawiść i niechęć, decyduje się na osamotnienie, zostaje pustelnikiem, człowiekiem obcującym jedynie z naturą. Przeraża go bezuczuciowość oraz prozaiczność tej przestrzeni. Gustaw pragnie silnego uczucia oraz rzeczywistości kształtowanej przez wzniosłe idee. Dostrzega jednak brak możliwości spełnienia tych marzeń, które traci tak samo jak miłość. Główny bohater dramatu, w kończących go partiach, jawi się także jako mędrzec i wizjoner, swoisty guślarz. W rozmowie z księdzem prosi o przywrócenie obrzędu dziadów oraz przekazuje duchownemu informacje od duchów. Łączność ze strefą metafizyczną pozwala mu po raz kolejny, poprzez kontrast, ukazać nieszczerość i powierzchowność znanego mu świata (Tam większym jest ciężarem łza jednego sługi, / Którą szczerze wyleje nad tobą u zagonu, / Niż kłamliwe po drukach rozgłaszane żale, / Płatny orszak i kirem powleczone cugi. / Jeśli, żałując śmierci dobrego dziedzica, / Lud zakupioną świecę stawia mu na grobie, / W cieniach wieczności jaśniej błyszczy się ta świéca / Niż tysiąc lamp w niechętnej palonych żałobie). Wyraźnie zaznacza się tutaj zwrot w stronę ludowości zdającej się oznaczać autentyczność emocji. Gustaw jest typowym bohaterem romantycznym. Przeżywa niezwykle silne, dominujące nad jego wolą uczucie, stoi w opozycji do reguł rządzących światem, a miejscu, w którym żyje, zarzuca brak szczerych idei i prawdziwości. Dostrzega pozory rządzące ludźmi i organizujące otaczającą ich przestrzeń. Nie mogąc zgodzić się na taką rzeczywistośc, postanawia opuścić najpierw społeczeństwo, a później świat. Ksiądz Właściciel niewielkiej chatki, w której pojawia się Gustaw, jest przeciwieństwem bohatera, co szybko zaznaczone zostaje w toczącej się rozmowie. Losy duchownego także naznaczone zostały tragicznym piętnem, lecz mężczyzna, pomimo straty żony i dwojga dzieci (to duchowny greckokatolicki), pragnie żyć, szukając pocieszenia w Bogu. Ksiądz próbuje ustabilizować stan Gustawa, starając się uspokoić jego emocje poprzez zachęcanie do modlitwy i zaufania Stwórcy. Z kolei tajemnicze zjawiska, jakie zaczynają pojawiać się wraz z przybyszem, zawsze wyjaśnia racjonalnie, stojąc tym samym w opozycji do romantycznego światopoglądu. Największym przewinieniem duchownego jest zakazanie obrzędu dziadów, który uznał za pogański i zabobonny. O przywrócenie dawnego porządku stara się Gustaw. By to osiągnąć, mężczyzna przywołuje nieżyjące postaci oraz ukazuje pośmiertny los pewnych ludzi (ćmy jako postaci blokujące rozwój nauki). Ukochana Gustawa Wybranka bohatera pojawia się tylko w jego opowieści. Ze słów pustelnika można wywnioskować, iż była to piękna kobieta, z którą nawiązał wyjątkową relację opartą na braterstwie dusz. Jednak nie była ona w stanie przeciwstawić się dzielącym ich różnicom, wychodząc za bogatszego mężczyznę. Dzieci księdza Dzieci księdza, w przeciwieństwie do ojca, mają umysły bardziej otwarte na działanie tajemniczych sił. Przejawiają one bardzo emocjonalny stosunek do świata, chętnie słuchając opowieści Gustawa i wierząc w historię o duchu lichwiarza. Motywy Miłość romantyczna Głównym motywem czwartej części „Dziadów” Adama Mickiewicza jest miłość. To właśnie ona, ciemnym jesiennym wieczorem, prowadzi Gustawa do domu swego dawnego nauczyciela. Historia, którą mężczyzna opowiada księdzu, stanowi zapis miłości szczególnej, która na zawsze łączy dusze dwojga ludzi. Bohater gotów jest poświęcić wszystko w imię tego uczucia, lecz kochankowie zostają ostatecznie rozdzieleni z powodu ziemskich reguł. Fakt ten staje się przyczyną obłędu wciąż pamiętającego dawne chwile mężczyzny, a następnie jego śmierci. Jest on przekonany, że opuści ten świat (u księdza pojawia się jako widmo) dopiero wówczas, gdy umrze jego ukochana. Motyw literatury Gustaw oskarża książki znalezione w domu dawnego nauczyciela o to, że to za ich sprawą stał się człowiekiem nieszczęśliwym. To one ukazały mu obraz miłości idealnej i nauczyły go kochać w taki sposób. Motyw dziadów Jednym z zarzutów, jakie czyni księdzu Gustaw, jest ten dotyczący zniesienia przez duchownego obchodów dziadów. Dla bohatera, który opuścił już ziemski świat, rytuał ten jawi się jako szczególnie ważny, prawdziwy i niosący nieocenioną pomoc duszom. Autentyczna ofiara jest o wiele ważniejsza niż działanie powierzchowne, podejmowane z przymusu. By lepiej zobrazować ten fakt, Gustaw przywołuje duchy będące owadami (ćmy, motyle) oraz jego dawnych uczniów duchownego, czym ukazuje rozmówcy konieczność ciągłej pamięci o zmarłych. Motyw śmierci Gustaw wymienia trzy rodzaje śmierci – śmierć fizyczną, śmierć wieczną potępionej duszy oraz śmierć miłości. Ta, której boją się wszyscy ludzie (fizyczna, zwana także pospolitą), jest najmniej groźna, stanowi jedynie przejście do innej rzeczywistości. Dusza zachowuje wspomnienia, musi spłacić dawne długi. Właśnie dlatego bohater prosi księdza o przywrócenie dziadów, które pomagają spełnić pragnienia dusz zagubionych, zawieszonych między światami. Interpretacja Czwarta część „Dziadów” jest dziełem ukazującym romantyczną wizję świata – przestrzeni wielowymiarowej, będącej miejscem ścierania się tajemniczych sił i manifestacji zjawisk niewytłumaczalnych w sposób racjonalistyczny. Główni bohaterowie zostali wykreowani na zasadzie kontrastu – reprezentują oni odmienne poglądy i przekonania. Indywidualizmowi i uczuciowości Gustawa przeciwstawiona zostaje swoista bierność księdza, który wszystko pragnie wyjaśniać za pomocą rozumu, a pewnego gruntu stabilności poszukuje w modlitwie. Bunt głównego bohatera wynika z faktu, iż świat nie może sprostać jego oczekiwaniom, jakie wyrosły na gruncie lektur i idealizmu, gdyż jest miejscem rządzącym się odrębnymi prawami (często bezwzględnymi i okrutnymi). Prosząc o przywrócenie obrzędu dziadów, Gustaw apeluje nie tylko o pomoc w imieniu cierpiących dusz, ale także o niezamykanie się na uczucia i wartości obecne w świecie od lat. Świata nie można więc poznać jedynie za pomocą rozumu, do jego odkrycia potrzebne są także uczucia i wiara. Rozwiń więcej
Czas akcji podzielono na 3 godziny: Godzinę miłości (9.00-10.00) – Pustelnik opowiada o cierpieniu wywołanym miłością; przeklina ,,zbójeckie” książki; ich lektura wpoiła w niego romantyczne ideały miłości, wiarę w istnienie ,,duszy bliźniaczej”, idealnej kochanki – to doprowadziło go do obłędu.
Streszczenie Autorem utworu jest Adam Mickiewicz. Opublikowany został w 1823 r. Akcja rozgrywa się w domu greckokatolickiego księdza w dzień zaduszny między godziną 21 a północą. Ksiądz był wdowcem i mieszkał z dwójką swoich dzieci. Nie obowiązywał go celibat, gdyż był grekokatolikiem. Na stole paliły się dwie świece. Na ścianie wisiał zegar, a przed obrazem Najświętszej Maryi Panny świeciła lampa. Tuż po wieczerzy rodzina usiadła do modlitwy. Jako że był dzień zaduszny, ksiądz chciał, aby pomodlili się za dusze w czyśćcu cierpiące. Gdy tylko zaczęli, ktoś zapukał do drzwi. Po chwili w środku pojawił się dziwacznie ubrany pustelnik. Dzieci w przerażeniu zaczęły krzyczeć: “trup, trup!” na co przybysz zgodził się i powiedział, że jest “umarły dla świata”. Ksiądz nie wierzył jednak w zjawy i myślał, że rozmawia z człowiekiem. Kapłan odniósł wrażenie, że zna tego człowieka, że już go kiedyś widział. Pustelnik odparł, że to prawda, gdyż był tutaj trzy lata wcześniej, jeszcze zanim umarł. Nie wyjawił jednak swego nazwiska. Zaczął mówić o tym jak dobrze jest wieść spokojne życie, będąc wolnym od nieszczęśliwej miłości. “Błogosławione życie w małym, własnym domu!Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy,I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy.” Ksiądz nie bardzo rozumiał co przybysz miał na myśli. Zaproponował mu ogrzanie się przy kominku. Zjawa jednak odparła, że nie ma takiej potrzeby, gdyż w jego duszy goreje żar, którego nic nie jest w stanie zgasić. “Z piersi moich para bucha,Ogień płonie!Stopiłby kruszce i głazy,Gorszy niż ten tysiąc razy.” Kapłan nadal go nie rozumiał i powiedział: “Ja swoje, a on swoje; – nie widzi, nie słucha.” Pustelnik spytał księdza, czy zna drogę do śmierci. Nie chciał bowiem dalej błąkać się po świecie. Kapłan niczego nie rozumiejąc zaproponował strawę i odszedł na chwilę. W tym czasie do zjawy doskoczyły dzieci i zaczęły się śmiać z jego niechlujnego wyglądu przypominającego stracha na wróble. Miał poprzecierane ubranie zszyte z różnych kawałków materiału. We włosach miał liście i trawę. Na to Pustelnik zerwał się i przestrzegł Dzieci, aby nie śmiały się z innych. Wspomniał jak niegdyś cała wieś wyśmiewała się z ubioru pewnej ubogiej dziewczyny. “Ja się raz tylko, raz tylko zaśmiałem!Kto wie, jeśli nie za to?… słuszne sądy Boże!” Ksiądz doniósł jedzenie i wino. Wybiła godzina dziewiąta, czyli godzina miłości. Zjawa zaczęła oglądać książki na półce i dostrzegła “Nową Heloizę” Rousseau oraz “Cierpienia młodego Wertera” Goethe’go. Książki te uformowały jego wyobrażenie o miłości. Pustelnik rzucił książkę na ziemię i powiedział: “Ach, te to, książki zbójeckie!Młodości mojej niebo i tortury!One zwichnęły osadę mych skrzydełI wyłamały do góry,Że już nie mogłem nad dół skręcić lotu.” To przez ich lekturę Pustelnik zaczął szukać idealnej miłości i boskiej kochanki. Żył w sferze marzeń i fantazji, w oderwaniu od realnego świata. Zakochał się w pewnej dziewczynie, lecz ona nie odwzajemniła jego uczucia, co uczyniło go bardzo nieszczęśliwym. Kapłan zauważył to i powiedział: “Zdrów na twarzy, lecz w sercu głębokie ma rany.” Zjawa zaczęła mówić od rzeczy. Stwierdziła, że ma towarzysza podróży i że zaraz go przyprowadzi po czym przyniosła gałąź jodły i twierdziła, że to jego przyjaciel. Dalej Pustelnik nazwał gałąź cyprysem i zaczął go traktować jak pamiątkę po rozstaniu z ukochaną. Swój wywód skończył słowami: “Wiele cierpię! ach! bo też wielkie moje grzechy!” Następnie Pustelnik wyraził nadzieję, że mimo iż nie był z ukochaną za życia, będzie mógł z nią być po śmierci. Ksiądz również próbował go pocieszyć słowami: “Jeżeli Pan Bóg złączył, ludzie nie rozłączą!Może się troski wasze pomyślnie zakończą.” Wtedy zjawa pustelnika wspomniała moment rozstania z ukochaną, gdy przy świetle księżyca spotkał ją w ogrodzie. Oznajmił jej wtedy, że następnego dnia wyjeżdża. Dziewczyna odparła: “Bądź zdrów”, po czym cichutko dodała: “Zapomnij”. Pustelnik stwierdził, że Ksiądz go nie rozumie. Ten jednak odparł, że doskonale wie co go boli, lecz żeby nie zapominał, że tysiące ludzi cierpi bardziej niż on, np. po śmierci bliskich im osób. On sam pogrzebał już swoich rodziców, dwójkę dzieci i ukochaną żonę. Wspomnienie o tym bardzo go dotknęło. Pustelnik na to: PUSTELNIK Słuchaj! przyjmij pociechę, małżonku strapiony,Żona twoja przed śmiercią już była umarłą! KSIĄDZ Jak to? PUSTELNIK (mocniej)Gdy na dziewczynę zawołają: żono!Już ją żywcem pogrzebiono!Wyrzeka się przyjaciół, ojca, matki, brata,Nawet… słowem, całego wyrzeka się świata,Skoro stanęła na cudzym progu! Następnie Pustelnik wyjaśnia jakie są trzy rodzaje śmierci: pierwsza to śmierć pospolita (ze starości lub choroby); druga to śmierć powolna, bolesna i długa (rozstanie kochanków); trzecia zaś to śmierć wieczna jaką jest potępienie za grzechy. PUSTELNIK „Jeszcze rodzaj śmierci trzeci:Śmierć wieczna, jak Pismo biada człowiekowi,Którego ta śmierć zabierze!Tą śmiercią może ja umrę, dzieci;Ciężkie, ciężkie moje grzechy!„ Ksiądz stwierdził, że nie powinien się on skupiać na sobie, bo nie po to Bóg go stworzył. Powinien zważyć na ogrom świata i pracować dla dobra bliźnich. Pustelnika zdziwiły te nauki, gdyż jak stwierdził, to samo mówiła mu ukochana w momencie rozstania. Ponadto zdziwiły go racjonalne wywody księdza. Stwierdził, że mówi jak ci, którzy wszystko chcieliby zmierzyć cyrklem, a tacy nigdy nie zrozumieją ludzi wrażliwych jak on. Pustelnik zaczął zachowywać się jak obłąkany. Sugerował księdzu, że tak dużo wie, bo pewnie go kiedyś podsłuchał, lub nawet spowiadał. W swym obłąkaniu opowiedział, że niegdyś, gdy w rozpaczy szlochał na łące, podsłuchał go robaczek świętojański i chciał go pocieszyć. Mówił do niego: „Biedny człowieku, po co to jęczenie?Ej, dosyć rozpaczą grzeszyć!Kto temu winien, że piękna dziewczyna,Żeś czuły? nie twoja wina.” Ta opowieść największe wrażenie zrobiła na dzieciach, które nie mogły uwierzyć, że robaczek mówił ludzkim głosem. Pustelnik odparł, że nie ma w tym nic dziwnego. Kazał dziecku nachylić się pod kantorek i nasłuchiwać kołatania małego robaczka. Rzeczywiście dziecko usłyszało. Pustelnik oznajmił, że robaczek ten był niegdyś wielkim lichwiarzem i skąpcem. Nikomu, nawet największemu biedakowi, nie pomagał. Za to po śmierci musiał odpokutować swe winy i został zamknięty jako robaczek w kantorku, w którym niegdyś trzymał pieniądze. Wtedy nadszedł ksiądz ze szklanką wody. KSIĄDZ „Mój bracie, weź wody w dłonieI zmyj trochę twoje czoło,Może ten zapał gwałtowny ochłonie.” Przybysz tak też uczynił, gdy nagle zegar zaczął wybijać godzinę dziesiątą, która oznaczała godzinę rozpoczy. Z podwórza słychać było pianie koguta. Na stoliku zgasła jedna ze świec. Pustelnik jakby zaczął mówić przytomniej. Rozglądał się po chacie i zastanawiał gdzie jest. W końcu odparł, że poznaje i chatę, i dzieci i samego Księdza. Ten zmieszał się, po czym po chwili też go poznał i wykrzyczał imię Gustaw. Był on bowiem uczniem księdza a traktował go jak własnego syna. Obaj uścisnęli się. Kapłan zaczął go wypytywać co się z nim stało przed laty, gdzie się podział, dlaczego się nie odezwał. I dlaczego tak źle wygląda. Był jego najlepszym uczniem, budzącym największe nadzieje. Gustaw z gniewem wygłosił swe pretensje: “Przeklinać twe nauki, (…)Ty mnie zabiłeś! – ty mnie nauczyłeś czytać!” Wybaczył mu jednak ze względu na jego niemal ojcowską miłość. Następnie Gustaw opowiedział, jak odwiedził swój dom rodzinny, którego nie mógł poznać, gdyż był opuszczony i zrujnowany. Nijak nie przypominał miejsca, w którym niegdyś beztrosko się bawił, czytał lektury i był szczęśliwy. Dalej przeszedł do wspomnień z domu Księdza, w którym prowadził szkołę. To tu mały Gustaw nauczył się czytać. Rozmarzył się o tym jak niegdyś bawił się z innymi uczniami, spacerował po pięknej okolicy i oddawał się lekturze. Był szczęśliwy do czasu, aż spotkał “ją”. Nieogarnięte uczucie całkowicie nim zawładnęło. “Ach, odtąd dla niej tylko, o niej, przez nią, za nią!” Dziewczyna jednak nie odwzajemniała jego uczucia co przyniosło mu prawdziwy ból. Wspomniał jak powrócił z dalekiej podróży i od razu ruszył w miejsca, gdzie spotykał się z ukochaną. Nocą przechadzał się po ogrodzie i mimo upływu czasu jego serce biło z tą samą namiętnością. Zaintrygowały go jednak hałasy i bask dolatujące z pobliskiego pałacu. Udał się tam zobaczyć co się dzieje. Była to najgorsza chwila w jego życiu. Było to wesele jego ukochanej. “Wściekłość mię oślepiła, poparłem ramiona,Chciałem szyby rozsadzić… i bez duszy padłem…” Tak przeleżał w trawie całą noc. Ocknął się gdy słońce zaczęło ukazywać się na horyzoncie. Wokół była cisza, wesele już się skończyło. Jego słowa sugerują, że chwilę po tym popełnił samobójstwo. “Ach, ta chwila jak piorun, a jak wieczność długa!Na strasznym chyba sądzie taka będzie druga!Wtem anioł śmierci wywiódł z rajskiego ogrodu!” Ksiądz starał się pocieszyć Gustawa. Mówił, że widocznie tak miało być, że taka była wola Boga. Gustaw jednak nie zgodził się z nim. “O nie! nas Bóg urządził ku wspólnemu życiu” Gustaw stwierdził, że byli dla siebie stworzeni, a ona zerwała węzły jakimi rzekomo związał ich Bóg. Następnie zaczął oskarżać dziewczynę. “Kobieto! puchu marny! ty wietrzna istoto!Postaci twojej zazdroszczą anieli,A duszę gorszą masz, gorszą niżeli!…Przebóg! tak ciebie oślepiło złoto!I honorów świecąca bańka, wewnątrz pusta!” Złość na ukochaną mieszała się w nim z podziwem i miłością. Był rozdarty i bliski szaleństwa. W końcu nie wytrzymał, wyjął sztylet i wbił go sobie w pierś, tak jak niegdyś po weselu. Wtem zegar wybił godzinę jedenastą. Kur zapiał. Druga świeca zgasła. Rozpoczęła się godzina przestrogi. Ksiądz w przerażeniu próbował ratować Gustawa, nie rozumiał dlaczego to zrobił. Gustaw jednak nie krwawił, zachowywał się tak samo jak wcześniej. Był przecież zjawą a samobójstwo było jedynie symboliczne. Ksiądz nadal tego nie pojmował. Gustaw zaczął mu wypominać, że nie obchodzi on Dziadów. Kapłan na to: “Ani słowa. Lecz Dziady, te północne schadzkiPo cerkwiach, pustkach lub ziemnych pieczarach,Pełen guślarstwa obrzęd świętokradzki,Pospólstwo nasze w grubej utwierdza ciemnocieStąd dziwaczne powieści, zabobonów krocieO nocnych duchach, upiorach i czarach.” Ksiądz nie wierzył bowiem w duchy. Gustaw, aby wyprowadzić go z błędu, zagadnął zamkniętego w kantorku ducha lichwiarza. Gdy ten odezwał się i poprosił o trzy zdrowaśki, Kapłan osłupiał. W końcu zrozumiał co się dzieje i że Gustaw jest zjawą. KSIĄDZ „Mów, czego potrzebujesz… ach, to upiór! mara!” Gustaw odparł, że niczego nie potrzebuje, gdyż są bardziej cierpiący od niego, za których to należy się modlić. To w pokucie dla nich, Gustaw zszedł na ziemię i w trzy godziny przeżył ponownie swe ziemskie męczarnie. “Są inne, słuszniej godne litości istoty,A między nimi twoi przyjaciele, ucznie,Których ty wyobraźnią w górne pchnąłeś loty,Których wrodzony ogień podniecałeś żyjąc, pokutę mieli za swe winy,Oznajmiłem, wieczności przestąpiwszy progi:Życie moje ścisnąłem w krótkie trzy godzinyI znowu wycierpiałem dla twojej więc nieś ulgę prośbą i mszalną ofiarą;Dla mnie oprócz wspomnienia nic więcej nie proszę.” Dodał, że są też dusze za które nie warto się modlić – wskazał na duchy bezlitosnych cenzorów, nieczułych na ludzką biedę bogaczy i możnych. Gustaw tuż przed końcem swej wizyty dodał: “A dziś, nie wiem, nagrodę czy pokutę kto na ziemi rajskie doznawał pieszczoty,Kto znalazł drugą swojej połowę istoty,Kto nad świeckiego życia wylatując krańce,Duszą i sercem gubi się w kochance,Jej tylko myślą myśli, jej oddycha tchnieniem,Ten i po śmierci również własną bytność traci,I przyczepiony do lubej postaci,Jej tylko staje się cieniem.” Zegar wybił północ, kur zapiał a lampa przed obrazem Maryi zgasła. Zjawa Gustawa zniknęła.Wszystkie cytaty z IV części Dziadów według edycji: Adam Mickiewicz, Dziady, cz. 1–4, Czytelnik, Życie moje ścisnąłem w krótkie trzy godziny
Dodał/a: rainbowside Dodał/a: AmyColl Dodał/a: Marta Dodał/a: HATAKE_KAKASHI Dodał/a: lenka9411 Dodał/a: Trumienna Dodał/a: HATAKE_KAKASHI Dodał/a: Tarkiina Dodał/a: konto usunięte Dodał/a: Acilya Dodał/a: Trumienna Dodał/a: Ola Dodał/a: konto usunięte Dodał/a: CZyteler Dodał/a: achet_aton Dodał/a: Ola Rzążewska Dodał/a: TumanHuman Dodał/a: Trumienna Dodał/a: Ola Dodał/a: konto usunięte Dodał/a: ayla_ilayla Dodał/a: Natalia Dodał/a: konto usunięte Dodał/a: konto usunięte Dodał/a: Kasjopeja Dodał/a: Ola Dodał/a: Livre Dodał/a: Blanco Dodał/a: ravenstag
Czytaj dalej: Dziady cz. III - motywy literackie. Ostatnia aktualizacja: 2023-07-13 01:24:02. Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują poezja.org. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.
dziady cz 4 godziny
